Jant
Terimleri
Jant
terimlerine geçmeden önce, jant ölçü değerlerini kısa kısa tanıyalım.
Jant
Genişliği
Jantın inç
ölçüsünden genişliğine “jant genişliği” denmektedir. Bu kısım, jantın dışındaki
jant flanşlarının iç kısmından ölçülür. Bu aralık 5 ile 15 inç ölçüleri
arasında değişkenlik gösterir. 15 genelde çok özel araçlarda rastlanır.
Jant
genişliğinin önemine, “Jant Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?” başlıklı yazımızda
değinmiştik.
Bir aracın
takması gereken jant genişliği, teknik
güvenlik sertifikasında yer almaktadır. Doğru olan bu ölçülere uymaktır. Verilen
ölçüden daha büyük ölçü takılırsa, iç alana yaklaşma, dışarı yöne taşma olur.
Sonucunda süspansiyon, amortisör, çamurluğa sürtme gerçekleşebilir.
Jant Çapı
Jant çapı,
araç üreticisinin verdiği ölçülere göre takılmalıdır. Aynı zamanda jant çapı,
lastik inçi ile aynı olmalıdır. Jantın inç ölçüsü eşittir jant çapını ifade
eder. Genelde jant çapı değeri binek araçlar için 13 inç’ den başlayarak özel
araçlarda 30 inç’ lere kadar çıkabilir. Bu kısmı jantın iç kısmında
görebilirsiniz.
İnç
değerinin cm karşılığı, şu şekilde hesaplanır. 1 inch= 2.54 cm’dir. Eğer jant
çapı 15 inç ise 15x2.54= 38.1 cm olarak hesaplama yapılır.
Jant Ofseti
Jant
tabanının merkez çizgisinden, jantın göbek içine olan uzaklığına Ofset denmektedir. Fabrikanın janta
vurduğu damgada bu değer ET ile ya da IS olarak gösterilir. Yanındaki rakamsal
değer ise -50 ile 70mm değerleri arasında değişiklik göstermektedir. Ofset
değeri ne kadar büyük olursa, jantın göbeği dışa o derece yakındadır. Günümüze
bakıldığında piyasadaki ofset değeri +20 ile +60 arasında oynamaktadır.
Önerilen
ofset değerine uyulmadığında, lastik konforu etkilenir. Yüksek hızda veya ağır
yükte jant lastiği zedeler, jant süspansiyona, amortisöre değebilir, çamurluğa
sürtebilir.
Bijon Adedi
Aracın
aksına, jantın bağlanmasını sağlayan civataya bijon denir. Bijon adetleri modellere göre değişiklik
göstermektedir. Genel olarak 4, 5, 6 adet bijonlu model görülse de, 3 ile 8
bijon adetine sahip jant modelleri de
bulunmaktadır.
Bijon
Aralığı
Bijonların,
jantın göbeği etrafında yerleştirilmiş şekildedir. Göbeğin mm değerinden çapı, bijon aralığı olarak ifade
edilmektedir. Bu değer fabrikanın üretim esnasında jantın iç kısmına vurduğu
damgada yazmaktadır. Örnek olarak, 5 bijonlu jantlarda, 5x100, 5x108, 5x110,
5x112, 5x120, 5x130 mm şeklinde yazılır.
Jant Flanşı
Lastik yanak
alanının, jantın oturabilmesi için yerleşen kısma jant flanşı denir. Flanş çeşitleri üretici firmaya göre
değişebilir. Jantın diğer bilgilerinin yer aldığı alanda J, JJ, JK, K, L, B, P,D ve H harfleri
olarak rastlayabilirsiniz.
Göbek Çapı (Merkez
Boşluğu)
Jantın
merkezine merkez boşluğu yani göbek çapı
denmektedir. Bijonların eksene eşit şekilde dağılmasını sağlayan kısımdır.
Bijonlara düşen baskı bu oran sayesinde azalır ve balans ayarının bozulmasını
en aza indirger. Her markada bu ölçü değişebildiği için, jant bilezikleri
kullanılmaktadır.
Jant
Terimleri
Yazımızda
açıklamış olduğumuz başlıkları, jantın iç kısmında kısaltmalar halinde
görebiliriz.
Sıklıkla
kullanılan terimleri inceleyelim.
PCD: Bijon delik aralıklarının,
birbirlerine olan mesafelerinin milimetre ölçüsüdür.
Örneğin;
4x100 bijon aralığı, 4 jantın bijon sayısını, 100 ise iki bijon
arasındaki mesafeyi mm olarak verir.
ET: Ofset dediğimiz değerin başına gelen rakamsal
ifadedir. Kimi zaman IS olarak da görülür. Jantın göbeğinin merkezinden geçtiği
varsayılan çizgi ile bijon deliklerinin arasındaki mesafedir. Lastik ve
jantınızı değiştirmek istediğinizde, bu değere dikkat edilmesi gerekmektedir.
Sonucunda jantınız içer de ya da dışarda kalma yapabilir.
CH: Jantın aracın aksına bağlandığı
göbeğin milimetre cinsinden değerini ifade eder. Biz genelde göbek çapı olarak kullansak da, jantın
içinde üretici firmalar tarafında “CH” olarak kullanılabiliyor.